Mình đã có chuyến đi Indonesia hơi bất ngờ, hơi cay đắng xíu xíu nhưng rốt cục lại cần thiết vì có cơ hội quan sát thị trường rộng lớn này. Có quá nhiều điều để nói về thị trường Indonesia.
Mình bước vào 1 quán nhỏ bình dân ở ngay phía sau khách sạn để ăn sáng, những người dân địa phương nhìn mình lạ lẫm vì mình là người nước ngoài. Một cụ bà nhìn mình cười, ánh mắt trìu mến vô cùng, mình cũng nhìn bà cười lại, nụ cười quý mến trao nhau dù cả 2 có khoảng cách ngôn ngữ.
Mình đứng giữa ngã tư đường ở thủ đô Jakarta, một bên đường là khói bụi cuộn lên cùng mùi đồ ăn trong không khí, mình bỗng thấy hòa nhập vào bầu không khí này, mong đất nước Indonesia sẽ đón nhận mình. Mong một con đường mới thuận buồn xuôi gió sẽ bắt đầu từ đây
Địa lý
Indonesia là tập hợp nhiều hòn đảo lớn nhỏ. Địa lý và khí hậu vùng đảo ảnh hưởng mạnh mẽ đến con người, văn hóa, ẩm thực nơi đây. Vị trí địa lý cũng khiến cho việc logistic ở đất nước này khá đắt đỏ và khó khăn. Địa lý phức tạp sẽ tạo ra khác biệt lớn giữa bờ đông và bờ tây của đất nước, giữa đảo lớn và các đảo nhỏ.
Tôn giáo
Indonesia có phần lớn dân số theo đạo Hồi nhưng người Hoa cũng có ảnh hưởng rất ở đây. Người dân ở đây hiền lành, thân thiện, tuân thủ những luật lệ Hồi giáo. Đất nước này có sự chia rẽ tương đối sâu sắc về địa lý, tôn giáo và văn hóa. Tôn giáo cũng có ảnh hưởng rất lớn đến ẩm thực, thời trang, lối sống.
Chênh lệch giàu – nghèo
Indonesia là nơi mà cùng trong một ngày mình đi ngang qua một ngôi nhà trên đường phố và đó là ngôi nhà bẩn và tuềnh toàng nhất mình từng thấy. Cũng trong ngày hôm đó mình thấy người phụ nữ vừa mua sắm cỡ 5-6 túi Gucci, Dior ở Grand Indonesia. Jakarta quả là thành phố tiêu biểu cho chênh lệch giàu – nghèo. Những con hẻm với những ngồi nhà tồi tàn nằm ngay đằng sau những tòa nhà cao tầng mặt tiền. Tiêu dùng chia thành 2 phân khúc rõ ràng: hoặc là những hàng quán nhỏ ven đường, tồi tàn không đảm bảo vệ sinh với giá rẻ hoặc là bước vào những hàng quán chỉnh chu, sạch sẽ với giá cao gấp 2-3 lần.
Tiêu dùng
Trên đường phố Jakarta nóng nực, nhu cầu giải khát của người lao động là rất lớn. Các sản phẩm giải khát chủ yếu là nước pha từ bột với chi phí từ 5-9 rupiah (7k-15k tiền Việt). Không có nhiều nước giải khát làm từ đồ tươi như ở Việt Nam, có thể vấn đề ở đây là chi phí giá thành đồ tươi khá mắc không phù hợp với người lao động bình dân. Không giống như ở Việt Nam, nước giải khát đóng gói ít được chuộng vì người ta có thể mua đồ tươi ngon với chi phí hợp lý.
Không biết nhóm trung lưu ở Indo đang tăng trưởng như thế nào? Sản phẩm Việt Nam cần nhắm rõ đang hướng đến phần khúc nào trong thị trường có phân khúc thu nhập rõ rệt này.
Lối sống
Người Indo hút thuốc cực kỳ nhiều, hình ảnh phụ nữ hút thuốc cũng rất phổ biến. Hút thuốc có thể dẫn đến nhiều nhu cầu về chăm sóc sức khỏe, răng miệng, hơi thở. Những người kinh doanh thuốc lá là những người giàu nhất Indonesia. Lao động ở Indo có vẻ rất rẻ nên trước khách sạn, cửa hàng nào cũng có thuê nhiều lao động tay chân làm bảo vệ. Họ rất niềm nở, chu đáo mở cửa mỉm cười, bưng va-ly. Phải nói là người Indo nhiệt tình, đáng mến.
Những cô gái Hồi giáo rất yêu thích make up. Họ thích make up tone cam-đồng nhưng da họ thường không được đẹp lắm. Mọi người ăn mặc rất kín đáo, có đôi lúc mình dường như là người duy nhất trên đường mặc áo sát nách.
Ẩm thực
Ẩm thực Indo khá mặn và đậm gia vị, các món ăn kèm rau cũng khá ít. Gà là món ăn phổ biến. Đồ ăn Việt Nam cần lưu ý về chứng nhận Halal và điều chỉnh vị mặn khi muốn gia nhập vào thị trường này. Các hàng quán bình dân nói chung khác tềnh toàng, bàn ghế đơn sơ. Cảm giác như người ta ăn bữa ăn để qua bữa rồi tiếp tục lao động hơn là coi trọng không gian ăn uống.
Mình không nghĩ các thức ăn healthy, tốt cho sức khỏe sẽ được chào đón ở thị trường này. Bản thân ẩm thực Việt Nam được định vị là nền ẩm thực tốt cho sức khỏe ở quốc gia này.
Hòa nhập quốc tế
Tiếng Anh ít được sử dụng ở đất nước này. Đến cả lễ tân khách sạn cũng sử dụng tiếng Anh khá bập bẹ. Mình cần phải học tiếng Bahasa để có thể dễ dàng hòa nhập vào môi trường kinh doanh và tiêu dùng ở đây.
Trên đường phố cũng không thấy nhiều khách du lịch như đường phố ở Bangkok hay một số thành phố lớn khác. Sân bay quốc tế Soekarno – Hatte cũng còn rất đơn sơ, giá cả không đắt như các sân bay khác và đặc biệt là không thấy du khách quốc tế nhiều.
Là một quốc gia Hồi giáo rộng lớn, có vẻ như thủ đô Jakarta chưa rộng mở lắm với môi trường quốc tế.
